Φίλτρα (Filters) ! Εργαλεία για custom ήχο!

 
  Τα φίλτρα είναι πολύ σημαντικά ηλεκτρονικά και ηλεκτρολογικά κυκλώματα τα οποία χρησιμοποιούνται σε όλες τις συσκευές που μπορούμε να φανταστούμε καθώς και σε όλες τις συσκευές ήχου!
 Σε μια ηλεκτρική κιθάρα, το tone είναι ένα παράδειγμα παθητικού φίλτρου που έχει το ρόλο να αποκόβει τις υψηλές συχνότητες(τα πρίμα) και να αφήνει τις μπάσσες ανεπηρέαστες. Αυτό χαρακτηρίζεται ως βαθυπερατό φίλτρο (low pass filter) και είναι παθητικό καθώς δε χρειάζεται μπαταρίες, τρανζίστορ ή chip παρά μόνο ένα ποτενσιόμετρο και ένα πυκνωτή!
  Στην κιθάρα ή το μπάσσο σας μπορείτε άνετα να αλλάξετε τον πυκνωτή που έχει κολλημένο επάνω του το tone pot. Ο πυκνωτής χαρακτηρίζεται από μια τιμή χωρητικότητας σε Farad (μF, nF, pF κλπ) και μία τιμή τάσης που αντέχει, π.χ. 100V max.
 Άλλωτε ο πυκνωτής έχει απλώς ένα 3ψήφιο αριθμό επάνω του και μπορείτε να μάθετε τι σημαίνει αυτός ο κωδικός για την χωρητικότητά του εδώ:
http://www.muzique.com/schem/caps.htm
http://www.csgnetwork.com/capcodeinfo.html
http://www.kpsec.freeuk.com/components/capac.htm

 

Γενικά, μεγαλύτερη τιμή χωρητικότητας του πυκνωτή σημαίνει ότι θα κόβει περισσότερες πρίμες όταν χαμηλώνουμε το tone ποτενσιόμετρο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πιο μουντό και μπάσσο ήχο. Βοηθά σε όγκο τους μονούς μαγνήτες.
 Μικρότερη χωρητικότητα συνεπάγεται περισσότερες πρίμες και μεσσαίες και λιγότερες μπάσσες όταν καταβάζουμε το tone.
  Mε το tone στο full δεν θα έχουμε αλλαγή στο ηχητικό αποτέλεσμα καθώς το φίλτρο δε θα επεμβαίνει στο σήμα της κιθάρας ή του μπάσου μας.
 Μπορούμε να αλλάξουμε και το ποτενσιόμετρο αν θέλουμε. Μεγαλύτερη τιμή αντίστασης τοu pot συνεπάγεται περισσότερες πρίμες. πχ. τα 500ΚΩ είναι πιο πρίμα  pot από τα 250ΚΩ. Γι αυτό το λόγο οι μονοί μαγνήτες χρησιμοποιούνται με 250ΚΩ pots ενω οι πιο μουντοί διπλοί μαγνήτες με 500ΚΩ ή και 1ΜΩ(=1000ΚΩ).

  Επίσης, τα φίλτρα έχουν εφαρμογή και στα ηχεία hi-fi που χρησιμοποιούμε για να διαχωρίζουν τις χαμηλές από τις πρίμες και να στέλνουν τις πρίμες στο tweeter και τις χαμηλές στο woofer.
 Aυτή η εφαρμογή θα μπορούσε άνετα να βελτιώσει οικονομικά και εύκολα και τον ήχο της καμπίνας ή του combo ενισχυτή μας που μας ακούγεται πολύ πρίμος ή πολύ μπάσσος κλπ.
 Στην περίπτωση π.χ. που θέλουμε να "κόψουμε" λίγο τις πρίμες από  ένα μικρό μεγάφωνο ενός combo ενισχυτή, κολλάμε έναν πυκνωτή κατάλληλης χωρητικότητας παράλληλα με το μεγάφωνο(μεταξύ των + και - ακροδεκτών του μεγαφώνου).

 Η χωρητικότητα του πυκνωτή του εξαρτάται από την αντίσταση του μεγαφώνου και τις συχνότητες που θέλουμε να κόψουμε. Στο παρακάτω υπολογιστή java, μπορούμε να βάλουμε την τιμή της αντίστασης του μεγαφώνου(συνήθως 4Ω, 8Ω ή 16Ω), τη χωρητικότητα του πυκνωτή και να δούμε από ποια συχνότητα f0 και άνω θα κόβονται οι πρίμες!
http://www.st-andrews.ac.uk/~www_pa/Scots_Guide/experiment/lowpass/lpf.html

 Μια καλη αρχική τιμή για τα woofers είναι τα 2200nF = 2.2μFarad. Μεγαλύτερη χωρητικότητα, κόβει περισσότερες πρίμες. Προσοχή! Ο πυκνωτής που θα πάρουμε θα πρέπει να αντέχει 100V και άνω και να ΜΗΝ έχει πολικότητα +/-. Αυτό διότι θα χρησιμοποιηθεί σε εναλλασσόμενο ρεύμα(A.C.) και τάση που παράγει ο ενισχυτής μας.

 Αντίστοιχα, σε μεγάφωνο που θέλουμε να κόψουμε τις μπάσσες, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παρακάτω λινκ ως υπολογισμό και με την αντίσταση μεγαφώνου σε Ω(=Οhm) να βαλουμε κατάλληλη τιμή πυκνωτή σε σειρά με το μεγάφωνο!  Δηλαδή, βγάζουμε το + καλώδιο(κόκκινο συνήθως) από το μεγάφωνο,  κολλάμε το καλωδιο που βγάλαμε στο ένα άκρο του πυκνωτή και κολλάμε το άλλο άκρο του πυκνωτή στο + του μεγαφώνου. Ετσι φτιάχνουμε ένα υψιπερατό φίλτρο για το μεγάφωνο που κόβει τις μπάσες συχνότητες.

http://www.st-andrews.ac.uk/~www_pa/Scots_Guide/experiment/highpass/hpf.html

 Οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να συνδυαστούν και σε πλακέτα ώστε να φτιάξουμε ζωνοπερατό φίλτρο που αφήνει τις μεσσαίες να περάσουν, χρησιμοποιώντας ένα πυκνωτή παράλληλα και έναν σε σειρά με το μεγάφωνο.

Καλές κατασκευές!